Cùng NEW88 tìm hiểu về giọng hát Ái Liên, cái tên được NSND Triệu Trung Kiên, giám đốc Nhà hát Cải lương Việt Nam chia sẻ là nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều thế hệ nghệ sĩ. Điều này đã khiến người hâm mộ rất phấn khích và khiến họ nhớ lại những kỷ niệm về nghệ sĩ tài năng này.
Chân dung nghệ sĩ Ái Liên – Hoa khôi xứ Bắc
Đài Tiếng nói Việt Nam đã tổ chức chương trình “Chân dung Ái Liên”. Chương trình không chỉ đề cập đến tiểu sử và sự nghiệp nghệ thuật của bà mà còn cho khán giả cơ hội nghe lại các bản ghi âm cũ. Các bản nhạc như “Lý ngựa ô”, “Dạ cổ hoài lang”, và “Xang xừ líu” đều rất mộc mạc, tràn đầy cảm xúc.
Triệu Trung Kiên và lòng kính trọng
Trên trang cá nhân, ông Triệu Trung Kiên đã bày tỏ lòng kính trọng sâu sắc đối với bà Ái Liên. Trước kia, bà từng là trưởng đoàn của Đoàn cải lương Bắc Trung Ương, tiền thân của Nhà hát Cải lương Việt Nam ngày nay.
Giọng hát Ái Liên – Biểu tượng của cải lương miền Bắc
Nhắc đến cải lương ở miền Bắc mà không nhắc đến nghệ sĩ Ái Liên thì quả thật là một thiếu sót lớn. Ái Liên, tên thật là Lê Thị Liên, sinh năm 1918 tại Hải Phòng. Cha bà là thương nhân đi biển, đã đưa Ái Liên sang Hồng Kông học đa ngữ từ nhỏ. Bà thông thạo nhiều ngôn ngữ và có học thức uyên bác, đặc biệt trong lĩnh vực âm nhạc.
Sự tiên phong của Ái Liên trong nghệ thuật
Giọng hát Ái Liên được xem là người tiên phong trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Bà không chỉ nổi tiếng trong cải lương mà còn trong tân nhạc và điện ảnh. Bà được gia đình cho học hành đàng hoàng và từng sang Hong Kong để học. Bà cũng thông thạo nhiều thứ tiếng khác nhau.
Gốc rễ nghệ thuật của Ái Liên
Tình yêu nghệ thuật của Ái Liên được ươm mầm từ mẹ bà là nghệ sĩ cải lương Trần Thị Sinh và gia đình ngoại. Bà có khả năng chơi nhiều nhạc cụ, từ nhạc cụ dân tộc đến phương Tây.
Vai chính đầu tiên của Ái Liên
Khi mới mười mấy tuổi, bà đã đóng vai chính trong vở “Kịch trường vạn tuế”. Đây được coi là một trong những vở ca kịch đầu tiên ở Việt Nam. Trong tự truyện “Để gió cuốn đi”, ca sĩ Ái Vân, con gái bà, tiết lộ rằng khi 16 tuổi, nghệ sĩ Ái Liên đã tham gia cuộc thi sắc đẹp Bắc Kỳ. Bà đã giành giải cao nhất. Do đó, bà được mọi người yêu mến gọi là Hoa khôi đất Bắc, Hoa khôi Hà Nội, và Hoa khôi Đông Dương.
Thời kỳ huy hoàng của sân khấu cải lương miền Bắc
Sân khấu cải lương miền Nam bắt đầu phát triển từ những năm 1920, với sự xuất hiện của nhiều đoàn hát nổi tiếng như Hề Lập, Tiến Hóa, Mộng Vân, Đại Phước Cương. Đến năm 1940, cải lương miền Bắc cũng bắt đầu sôi động dưới bàn tay của giọng hát Ái Liên. Khi bà mới chỉ ngoài 20 tuổi đã thành lập đoàn cải lương mang tên mình và tổ chức các chuyến lưu diễn khắp Đông Dương.
Ái Liên được ngưỡng mộ rộng rãi không chỉ vì tài năng mà còn bởi phẩm chất và đức hạnh của mình. Bà được mệnh danh là một thiên tài âm nhạc, với khả năng chơi thành thạo nhiều loại nhạc cụ từ truyền thống đến hiện đại. Không chỉ vậy, bà còn thường xuyên tham gia biểu diễn các loại nhạc Tây phương như dương cầm, vĩ cầm, và đặc biệt là trống Jazz, chứng tỏ sự đa dạng trong năng khiếu âm nhạc.
Khi mới 16 tuổi, Ái Liên đã bắt đầu tham gia biểu diễn tại các sự kiện từ thiện ở Hà Nội và Nam Định, và không lâu sau đó, bà trở thành đào chính của “Hội Kịch Bắc Kỳ.” Vào năm 1937, sau khi giành giải cao tại hội chợ tơ lụa Hà Đông, Ái Liên cùng mẹ thành lập gánh hát “Liên Hiệp.” Tuy nhiên, do thiếu kinh nghiệm quản lý, gánh hát không thể cạnh tranh được với các đoàn lớn khác và đã phải giải tán.
Sau khi gánh hát Đại Phước Cương từ miền Nam ra Bắc và quay trở lại, Ái Liên và mẹ đã quyết định đi theo đoàn này vào miền Nam. Trải qua thời gian học hỏi và tích lũy kinh nghiệm, vào năm 1940, bà đã trở lại Bắc và thành lập đoàn cải lương riêng của mình. Đoàn của bà đã chuẩn bị sẵn sàng 6 vở hát, chủ yếu là tuồng xã hội phương Tây, đánh dấu một bước ngoặt mới trong sự nghiệp của Ái Liên, góp phần làm phong phú thêm di sản nghệ thuật sân khấu Việt Nam.
Tiếng hát xuyên thời gian, không gian
Theo Trang chủ NEW88
Nhạc sĩ Phạm Duy từng ca ngợi giọng hát Ái Liên “Trong như tiếng hạc bay qua.” Ái Liên không chỉ sở hữu vẻ đẹp ngoại hình mà còn tài năng nghệ thuật xuất chúng. Bà và mẹ đã thành lập một gánh hát nổi tiếng ở miền Bắc. Sau đó, bà đã dành thời gian ở miền Nam, hoạt động trong đoàn hát Đại Phước Cương của ông bầu Nguyễn Ngọc Cương.
Đoàn hát Đại Phước Cương quy tụ nhiều nghệ sĩ danh tiếng của miền Nam. Các nghệ sĩ như Năm Châu, Bảy Nhiêu, và Kim Cúc đã ảnh hưởng lớn đến Ái Liên. Bà đã học hỏi được nhiều kỹ thuật và phong cách biểu diễn cải lương từ họ. Ái Liên cũng là một trong những nghệ sĩ đầu tiên thâu âm các ca khúc và điệu lý của Nam bộ. Bà đã ghi âm nhiều bài bản cải lương kinh điển.
Trong một cuộc trò chuyện, nghệ sĩ Thành Lộc đã chia sẻ với phóng viên. Anh nói rằng đã nghe nhạc sĩ Đức Trí phát bản thâu của giọng hát Ái Liên hát “Dạ cổ hoài lang”. Bản thâu này rất ấn tượng và đã truyền cảm hứng cho anh trong cách trình bày ca khúc này trên sân khấu.
Sau thời gian dài hoạt động nghệ thuật ở miền Nam, Ái Liên đã trở về miền Bắc. Bà đã nổi tiếng và làm việc cùng nhiều nghệ sĩ khác như Kim Xuân và Bích Hợp. Ngoài ra, giọng hát Ái Liên và chồng còn thành lập một hãng phim. Sau năm 1954, bà trở thành nghệ sĩ nổi bật trong lĩnh vực cải lương cách mạng ở miền Bắc. Bà đã vào vai nhiều nhân vật nổi tiếng trong sự nghiệp diễn xuất của mình. Các vai diễn như Kim Thông trong “Dệt gấm” và Võ Thị Sáu trong “Người con gái đất đỏ” đã để lại ấn tượng sâu sắc.
Không chỉ là một diễn viên xuất sắc, giọng hát Ái Liên còn đảm nhiệm vai trò quản lý. Bà tham gia vào công tác hội và đào tạo nghề cho nhiều thế hệ diễn viên cải lương. Nghệ sĩ Ái Liên cũng là mẹ của nhiều nghệ sĩ tài năng. Những người con của bà, như Ái Vân, Ái Xuân, Ái Thanh, Hà Quang Văn, Hà Quang Sơn, tiếp tục phát huy truyền thống nghệ thuật gia đình.
Giọng hát Ái Liên là biểu tượng sáng chói trong làng cải lương Việt Nam, ghi dấu ấn đậm nét với sự nghiệp đầy sáng tạo và cống hiến không ngừng. Sự nghiệp của bà là minh chứng rõ nét cho sức mạnh của đam mê và cống hiến. Khẳng định vị thế của cải lương trong nền văn hóa nghệ thuật Việt Nam. OKVIP sẽ tiếp tục cập nhật thêm nhiều thông tin về thế hệ nghệ sĩ lâu đời, bạn đọc hãy theo dõi cùng chúng tôi nhé!
>>>Xem thêm: Khám Phá Vẻ Đẹp, Ý Nghĩa Của Truyền Thống Áo Dài Việt Nam
